Najważniejsze zapisy Konstytucji
|Niestety, większość Polaków nie zna najważniejszych dat z historii Polski. Nasi rodacy nie pamiętają, że Konstytucja 3 maja została dokładnie uchwalona w 1791 roku. Miała ona na celu sprawienie, że obywatelom zacznie żyć się lepiej. W momencie jej podpisywania nie było jednak do końca wiadomo, jak to się wszystko potoczy. Cała sprawa była owiana wielką zagadką. Konstytucja 3 maja miała za zadanie przede wszystkim uregulować ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Nie każdy wie, że dodatkowo była pierwszą w Europie i drugą na świecie. W tym drugim przypadku o cztery lata wyprzedzili nas Amerykanie. Dla Polski była to naprawdę jedna z najważniejszych dat w całej historii tego kraju. Jakie były najważniejsze zapisy Konstytucji uchwalonej 3 maja 1791 roku? O tym wszystkim możecie przeczytać w naszym dzisiejszym artykule.
Celem jej podpisania było ratowanie naszego kraju. Terytorium Polski zostało poważnie uszczuplone w wyniku I rozbioru. Przeprowadziły go takie państwa, jak Rosja, Prusy oraz Austria. Na szczęście, w naszym kraju nie brakowało osób, którym zależało na dobru Polski. Burzliwe obrady Sejmu doprowadziły do uchwalenia Konstytucji 3 maja. Samo jej podpisanie odbyło się na Zamku Królewskim w Warszawie. Co ciekawe, pierwotnie miało odbyć się dwa dni później. Finalnie jednak ten termin przyśpieszono. Co było tego powodem? Zwolennicy Konstytucji obawiali się użycia siły ze strony moskiewskiej. Wiedzieli, że ich rywale nie wrócili jeszcze z przerwy świątecznej, dlatego przyspieszyli cały proceder.
Co tak naprawdę oznaczało jej podpisanie? Wiele osób nie do końca zdaje sobie sprawę, jakie były jej główne postanowienia. Przede wszystkim, potwierdzono dominującą rolę religii katolickiej. Teoretycznie była swoboda wyzwania. Z drugiej jednak strony, odejście od katolicyzmu było traktowane jako przestępstwo. Temu był poświęcony pierwszy artykuł. Z podpisania tego dokumentu cieszyć mogli się na pewno szlachcice. Konstytucja 3 maja gwarantowała im przyznanie dawnych przywilejów. To jednak nie wszystko. W jednym z artykułów można było przeczytać, że poddaństwo chłopów nadal zostało utrzymane – wobec szlachty. Warto jednak zaznaczyć, że zostali oni przyjęci pod opiekę prawa i rządu krajowego, co stanowiło dla nich swego rodzaju wentyl bezpieczeństwa.
Ważny był też zapis o trójpodziale władzy. Zgodnie z Konstytucją 3 maja mieliśmy władzę ustawodawczą (stanowiącą dwuizbowy parlament składający się z Sejmu oraz Senatu), wykonawczą (był nim król oraz odpowiedzialny przed Sejmem rząd) oraz sądowniczą. Tę ostatnią władzę powierzono niezależnym w naszym kraju Trybunałom. Istotnym paragrafem była wzmianka o likwidacji wolnej elekcji. Nowe zapisy zakładały dziedziczność tronu.
Armia miała wzrosnąć aż do stu tysięcy żołnierzy. Wszystko po to, aby nasz kraj mógł w jak największym stopniu uchronić się przed nieprzyjaciółmi, którzy cały czas czyhali na nasze ziemie i liczyli, że będą w stanie zagarnąć kolejne terytoria. Ciekawy zapis Konstytucji uchwalonej 3 maja 1791 roku dotyczył też podatków. Wprowadzono dokładnie 10% dla szlachty, a dwukrotnie tyle dla duchowieństwa. Warto zaznaczyć, że był też zapis, iż co 25 lat – od uchwalenia Ustawy Rządowej – miał zbierać się Sejm Konstytucyjny, aby debatować nad losami Polski. Ewentualnie miały być też wprowadzane odpowiednie poprawki do Konstytucji.
Konstytucja nie przetrwała jednak nawet półtora roku. Już 27 kwietnia 1792 roku – w Petersburgu przeciwnicy reform postanowili ją definitywnie obalić. Głosili hasła, że zapisy Konstytucji narażają wolność obywateli. Przywódcy tego ruchu ogłosili odpowiedni akt w tej sprawie w Targowicy. Stąd też powstała nazwa Konfederacji Targowickiej, która miała na celu zniszczyć i wyeliminować postanowienia majowej Konstytucji. Jej najważniejszymi przeciwnikami byli Stanisław Szczęsny Potocki, Józef Kazimierz Kossakowski, Franciszek Ksawery Branicki czy Seweryn Rzewuski. Te osoby dopięły celu, ponieważ już w 1793 roku (dokładnie 23 listopada) postanowienia Konstytucji uchwalonej 3 maja przestały obowiązywać i nie zostały wcielone w życie. Finalnie dokonał tego Sejm Grodzieński. Uznał on Sejm Czteroletni za niebyły. Co więcej – uchylił wszystkie uchwalone na nim akty prawne.