Oświeceniowy akt

Twórcy pierwszej polskiej konstytucji nie stworzyli jej idei od całkowitych podstaw. Zaprojektowana przez nich ustawa była rozwinięciem wypracowanych przez całą zachodnią cywilizację oświeceniowych postanowień. Przełomowy był jednak sam fakt, że usiłowano wprowadzić te idee w życie. Kiedy bowiem filozofowie obmyślali nowe rozwiązania służące do budowania organizacji państwa, nie musieli zderzać się z rzeczywistością. Idee, które wprowadzają tak znaczące zmiany zawsze spotkają się z oporem środowisk konserwatywnych. Wartości oświecenia były co prawda głoszone także w krajach, gdzie panowała monarchia absolutna, jednak nikt nie odważył się wprowadzać ich w życie. Nic więc dziwnego, że kraje ościenne Polski odebrały uchwalenie tych postępowych zmian jako dodatkowy pretekst do unicestwienia naszego kraju. Gdyby tego nie zrobiły, możliwe że zaczątki demokracji zaczęłyby kiełkować także na ich terenach. Władcy dobrze o tym wiedzieli, dlatego zaatakowali z taką stanowczością. Nawet najszczytniejsze idee mogą przegrać z polityczną grą.