Podzielona Europa

Kontynent europejski końca osiemnastego wieku był silnie podzielony światopoglądowo. Z jednej strony kraje takie, jak Francja czy Polska zdominowane były przez nastroje reformatorskie. Z drugiej istniały bardzo silne, tradycyjne monarchie czyli Rosja, Anglia, Prusy czy Austria. Tak też mniej więcej przebiegał podział, jeśli chodzi o odbiór wprowadzenia w naszym kraju Konstytucji Trzeciego Maja. Oprócz Francji popierało nas także młode państwo zza oceanu ? Stany Zjednoczone. Tylko jemu udało się w pełni zrealizować demokratyczne założenia, po części pewnie dlatego, że oddzielone od tradycyjnej Europy wielką wodą mogło rozwijać się swobodnie.  Próba wprowadzenia innowacji w samym środku starego kontynentu, gdzie znajdowała się Polska, spotkała się z ostrą krytyką i obawą naszych sąsiadów o zachwianie ładu społecznego. Dlatego też nie można się dziwić, że pomysł nie przetrwał długo. Być może byłoby inaczej gdyby polska szlachta była zjednoczona, trapiły nas jednak również wewnętrzne podziały. Mimo to idea była szczytna i trzeba o niej pamiętać.